a46
 
Bunkernummer
A46
Oud Bunkernummer
AW11
Lokatie
Wetteren
Toegankelijkheid
Bunker vermoedelijk volledig vrij. Staat volledig op privéterrein.
Aantal kamers
2 achteraan verbonden kamers en een sas
Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Oosten - Noordoosten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Wetteren, Sectie G, kadastrale perceel 1086 (deels)
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een stuk landbouwgrond onteigend van het perceel G1086 ter grootte van 1 are 48 ca.
  • Het onteigende perceeltje lag tegen de toenmalige Oude Gentweg langs de zuidkant van een toenmalig groter perceel landbouwgrond van in totaal 2 hectare 66 are 30 ca.
  • Gezien het perceel aansloot bij de Oude Gentweg (voetweg tussen Brusselsesteenweg en Gemoedsveld) waren er bij deze aankoop geen erfdienstbaarheden van toepassing, niet voor tijdelijke erfdienstbaarheden om de bunker te kunnen bouwen, niet voor permanente erfdienstbaarheden om hem ten allen tijde te kunnen bereiken.
  • De respectievelijke kouter was eigendom van Baron Albert De Kerckhove d'Exaerde woonachtig te Stockel.
  • De akte voor de verkoop van het perceel werd verleden op 8 November 1934 voor de prijs van 750 BEF.
  • De akte bevatte geen clausule voor jaarlijkse intresten.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Het toenmalige landbouwperceel G1088 kan nog teruggevonden worden al is het ondertussen volledig verkaveld en is volledig opgegaan in de woonwijk het Bourgondisch Kruis. Vergeet niet dat toen de bunkers gebouwd werden, er nog lang geen sprake was van straten zoals bv Gemoedsveld, die grotendeels ook op dit originele perceel werd aangelegd.
  • Het perceeltje met deze bunker op kan worden teruggevonden als perceel G1088p5.
  • Het originele perceel ooit onteigend voor de bunker met inbegrip van de bunker zelf, was trouwens in 1961 al opnieuw verkocht door de Belgische staat en toen al geen staatseigendom meer.
  • Het specifieke perceeltje bestaat ook kadastraal niet meer als gescheiden perceel en de bunker is er wel degelijk op aangegeven als een bestaande structuur (wat zeker niet voor alle bunkers op de linie het geval is).
  • De bunker is in dit geval dus zeker eigendom van de eigenaars van de bijhorende woning en bezet op die manier het grootste gedeelte van de bijhorende achtertuin.

Ruime voorstudie van deze bunker

De bunker werd toen dus al voorzien als afsluitstuk achter de laatste bewoning aan het kruispunt "Het Bourgondisch Kruis". Er was nog geen sprake van bewoning aan de noordkant van de Oude Gentweg. Deze vormde de achtergrens van de bewoning toen reeds bestaande langs de noordkant van de Brusselsesteenweg. De zuidkant van deze laatste was ook totaal nog onbebouwd toen. Zie hiervoor de fiche van bunker A45.

Ruime onteingeningsschets

Deze schets horende bij de originele onteigening geeft een volledig identiek beeld.

Onteigeningsschets detail

Detail van het perceeltje onteigend voor deze bunker.

Actuele kadasterschets anno 2022.

Het mag dus meteen duidelijk zijn dat het geheel nog zeer moelijk te vergelijken valt met wat hierboven te zien was. De oude Gentweg loopt nog identiek maar er is nog amper iets gelijk qua bestaande bebouwing.

De bunker stond op het perceel G1088p5 waarbij de bunker nog zichtbaar is als het beperkt schuine perceeltje tegen de Oude Gentweg, aan de noordkant ervan.

Actuele kadasterschets anno 2022.

Kadastraal detail G1088p5

Situatieplan zoals terug te vinden bij de bouwplannen van de bijhorende woning uit 1995.

De woning bij de bunker werd pas gebouwd na 1995. Zoals hier zichtbaar was het origineel de opdracht deze bunker bij de bouw van de bunker te slopen. Dit is in praktijk, origineel om ten tijde van de bouw van de woning te besparen, niet uitgevoerd geweest. Achteraf bleek echter geen enkele sloper nog te vinden om een dergelijke structuur te slopen zo kort tegen de bestaande bewoning. Dit sloeg dan zelfs niet meer alleen op de woning waar de bunker bijhoort maar al even goed op alle direct hiertegen gebouwde woningen. Om eerlijk te zijn, is dit zo een bunker die nooit meer zal verdwijnen omdat slopen gewoon onverantwoord is voor alle woningen in de directe omgeving.

ps. Ik vind het toch ook wel raar dat de architect op dit plan zelfs geen moeite deed de bunker die er nu ook nog staat, toch iets of wat correct op dit plan te tekenen. Zijn oriëntatie ten opzichte van de woning, klopt namelijk totaal niet.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker ligt tegen de Oude Gentweg maar is zeker al niet van daaruit bereikbaar. Je kan hem beperkt wel zien liggen achter de omheining tussen de beplantingen door.
  • Hij staat achteraan de woning langs de Gemoedsveld nr 20 op de wijk Bourgondisch kruis te Wetteren.
  • Deze bunker ligt volledig op privéterrein. Respecteer dan ook de privacy van de eigenaars aub.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het bunkertje draagt net zoals bunker A45 (100 m) een nummer beginnend met A. Zowel A45 en A46 zouden eigenlijk nummers moeten gehad hebben met Av-nummers daar het beiden bunkers waren die vooruitgeschoven stonden op de eigenlijke voorlijn die de steenweg Aalst-Gent kruist ter hoogte van de zware bunker S8. De eigenlijke voorlijn lag juist voor de de Steenbergstraat, dus nog wel een eindje meer naar de spoorwegviaduct toe.
  • Meer achteruit vind men nog de bunkers A42 (660 m), S8 (660 m) en AV15 (585 m).
  • De bunker zelf was in hoek opgesteld met A46 zodat ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hadden. Hun schietbereiken vulden elkaar aan maar hadden in dit geval geen overlappen.
  • De bunker A46 nam letterlijk de velden onder vuur komende van het dorp van Massemen. Nu richt hij in feite op het Gemoedsveld (dat toen nog niet bestond, net zo min als de woning waar zijn schietgaten nu letterlijk op kijken). Hij zal zeker de Oude Gentweg onder vuur gehouden hebben, net zoals de velden ingesloten tussen deze Oude Gentweg en de Lambroekstraat.
  • De bunker A45 was samen met deze bunker opgesteld maar beiden hun vuurrichtingen waren totaal anders en kruisten elkaar zeker niet. Zo nam de A45 letterlijk enerzijds de Brusselsesteenweg onder vuur komende van Aalst en anderzijds net zoals de A46 de open velden tussen Brusselsesteenweg en Oosterzelesteenweg in zuid-zuidsoostelijke richting.

Oude luchtfoto anno 1971

De bunker A46 is te zien maar zeker niet om te zeggen, heel duidelijk. Hij ligt namelijk juist boven een donkere boom langs de oude Gentweg, tussen deze Oude Gentweg en de in aanbouw zijnde wijk Bourgondisch Kruis langs het Gemoedsveld.

Op deze oude luchtfoto (niet zo scherp) uit 1971 is het niet echt duidelijk zichtbaar of de bunker er effectief nog staat of niet. Je zou denken van wel maar mogelijks is het ook gewoon schaduw van bomen die ons die indruk geeft. Allicht was hij rond dat tijdstip al gesloopt.

Detail luchtfoto anno 2022 (Google Earth)

Op deze actuele luchtfoto, zie je opnieuw beide locaties maar wordt het steeds moeilijker er nog dergelijke kleine zaken op terug te vinden.

Detail luchtfoto anno 2022 (Google Earth)

De bunker staat achteraan de meest noordelijke van de 2 woningen centraal op de foto. Zoals u duidelijk kan zien, staat hij schuin achter de woning. Hij neemt op die manier zeker 80% van de achtertuin van de woning in beslag.

Structuur van het bunkertje:
  • De bunker is opgebouwd als twee kamers voor mitrailleurs die achteraan met elkaar verbonden zijn en een sas.
  • Het extra kamertje van 1,00 x 1,60 m achteraan de 2e mitrailleurkamer is zonder de plannen nog te wijzigen in oktober 1934 geseponeerd en nooit zo gebouwd geweest.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar:
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs.
  • Naast de standaard voorziene opstelling van Maximmitrailleurs was deze bunker ook uitgerust voor de opstelling van Browning FM30 mitrailleurs.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • Volgens het originele bestek van bouwproject A zou deze bunker volledig ommuurd zijn met baksteen wat effectief nooit is gebeurd.
  • De hoeken waren afgewerkt met baksteen en het geheel was gecementeerd met een motief van assesteen.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De beide schietgaten zaten verborgen achter houten luiken, openend in 2 richtingen, van elk 0.50m x 1.40m (BxH). Aan de buitenzijde waren hier bijkomend houten valse raamprofielen op bevestigd om het geheel toch zeer expliciet het uitzicht van ramen te geven.
  • De bunker had voor de rest geen andere valse ramen.
  • Het bunkertje had een zadeldak uitgewerkt in hout en de dakbedekking bestond uit blauwe Boomse pannen.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Een gedeelte van de bunker zat verstopt achter een haag waarin een poortje was voorzien om het bunkerterrein te kunnen betreden.
  • Hij had globaal het uitzicht van een assestenen bijgebouwtje bij een hoeve of een kleine woning zoals men er heden langs de steenweg naar de lichten toe nog enkele kan terugvinden. Er zou volgens de voorstudie kort daarbij nog een zo goed als identiek gebouwtje effectief (geen bunker) moeten gestaan hebben.

Bouwplannen horende bij deze bunker

In dit geval stond het bunkertje zoals hier duidelijk te zien, op een domeintje volledig afgespannen met palen en draad. Het toegangshek en mogelijks ook een haag zaten naar de kant van de Oude Gentweg om vanaf die zijde het zicht op de bunker wat weg te nemen.

Origineel grondplannetje van deze bunker. Ook hier opnieuw de opmerking dat het extra kamertje achter de tweede mitrailleurkamer nooit gebouwd is.

a46

Doorsnede AB. Het bunkertje had wel degelijk het uitzicht van een huisje, al moest zoals u kunt zien, de schouw niet gebouwd worden. Hij had tevens een vrij stijl en groot dak.

Doorsnede CD. Het bunkertje had een dak van blauwe Boomse pannen.

Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is volledig vrij maar de toegang zou volgens de eigenaar grotendeels versperd zijn door het storten van bouwpuin hierin. Dit kon tot op heden zelf niet nagegaan worden omdat de eigenaar tot op heden niet erg happig is de bunker te laten bezoeken en fotograferen.
  • Allicht is de bunker volledig vrij want zo kan je hem wel zien op oudere externe foto's.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Op de voorkant heeft de bunker wel projectielinslagen, zeker rond het rechtse schietgat.
  • Deze zullen te koppelen zijn aan de eerste zware Duitse aanvallen op Kwatrecht in de ochtend van 20 mei 1940 toen zeker deze bunker met de bunker A45 allicht vrij snel in Duitse handen zijn gevallen.
  • De Belgen zijn nooit meer in staat geweest deze 2 zo sterk vooruitgeschoven exemplaren te Kwatrecht opnieuw te heroveren.
  • De kans bestaat dat hij zeker ook aan de binnenzijde sporen van de strijd zal dragen.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • In de meidagen 40 was het zeker ook een van de fel bevochten bunkers op de lijn.
  • In elk geval is er geweten dat er zeer kort bij deze bunker A45 of bunker A46 een tijdelijk Duits veldgraf moet geweest zijn.
  • Op de algemene kaart waarmee de militaire overheid na WOII deze bunkerlijn (toen nog volledig hun eigendom) opvolgde, waren deze bunker en de bunker A46 de enige bunkers die ze toen zelf al bleken vergeten te zijn bij hun inventarisatie en dus niet op die kaart stonden.
  • Deze bunker stond op een perceel dat bouwgrond werd.
  • Hij had in theorie voor de bouw van de woning die er nu volledig naast gebouwd staat, afgebroken moeten zijn. Dit is echter toen niet gebeurd. De eigenaars zouden hem heden wel graag weg willen maar daarvoor is het nu allicht te laat.
  • Ook heeft Wetteren ondertussen officieel verklaard er geen meer te zullen laten slopen in de toekomst.
  • Geen enkele aannemer zal bijkomend met al de nabij de bunker bestaande bebouwing (alleen niet de woning van de eigenaars), nog een dergelijk risico op schade aan nabijgelegen woningen, op zich willen nemen.
  • De bunker staat heden met moeite drie meter van de achtergevel van de bijhorende woning verwijderd.
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Het bunkertje zijn aandeel in het bouwproject A bedroeg origineel 69.428,83 Bef. Met inbegrip van wat gemeenschappelijke kosten zoals onder andere de niet individueel verdeelde beplantingen moet deze prijs allicht opgetrokken worden tot 69.716,33 Bef. Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 70.016,33 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
Interessante links voor deze bunker op het internet

Foto's van deze bunker

Oudste foto's daterend van de meidagen '40

Dit is 1 van een reeks foto's gekoppeld aan de gevechten in de meidagen 40 op Kwatrecht, meer specifiek aan de Wetterstraat. We kijken hier op de Oude Wetterstraat. De respectievelijke bunker A46 is op de achterzijde van de foto vermeld als versterkte commandopost. De toegang is te zoeken waar hier op de foto een bordje "F" te zien is (links). De woningen op de achtergrond lagen nabij de hoek waar deze weg afbuigt naar links. Deze huizen staan nog op de voorstudie en onteigeningsschetsen maar bestaan eveneens niet meer. Ook de woning rechts bestaat niet meer. (Foto: Collectie Jacques De Vos - Peter Taghon)

Ook deze foto hoort bij dezelfde fotoreeks en toont Oberst Kratz, de commandant van de Duitse 234e Infanteriedivisie. Je ziet hem trouwens vrij identiek ook zitten slapen op deze stoel op de foto hierboven.

Dit zijn beiden foto's van een grotere reeks waarvan er nog enkele kunnen gevonden worden op deze link.

(Foto: Collectie Jacques De Vos - Peter Taghon)

Foto's Collectie Jacques De Vos - 1986

Dit zijn voorlopig de oudste foto's met deze bunker duidelijk op. Je herkent hem meteen aan zijn door een zwaarder projectiel getroffen rechter schietgat. Achteraan rechts zie je het volledig geopende toegangssas, deels verstoken achter een klein oreillon. Iets dat bij verschillende bunkers hier op Kwatrecht en Melle kan teruggevonden worden maar vrij specifiek is voor de linie in deze regio. Voor de rest kom je dit nog amper tegen.

(Foto: Collectie Jacques De Vos)

Foto van de achterzijde (links) en linker zijkant (rechts). Merk op dat de achterzijde enkel klopt voor het op plan getekende toegangssas maar niet voor het extra kamertje achter het 2e mitrailleurkamertje. Dit zal dus ook hier niet aanwezig zijn. Ook zie je dat men hier wel degelijk met een camouflagewand de bunker een meer vierkant uitzicht heeft gegeven. Die wand was toen al verdwenen. Je ziet dat dit niet de originele buitenwand was omdat het beton er niet op gecementeerd is geweest met het assestenenmotief. (Foto: Collectie Jacques De Vos)

Foto's Collectie Guido De Jong - Simon Stevinstichting - 1990 - 1995

Een 10 a 15 jaar later, was het terrein er zeker niet properder op geworden. Voor de bunker lag een klein sluikstort op een van de toen nog weinige niet bebouwde percelen bouwgrond. Ook werd de bunker bijkomend aan het zicht onttrokken door het aanplanten van sparren. Op de achtergrond opnieuw de huizen langs de Brusselsesteenweg. (Foto: Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)

Een blijk op de achterzijde (rechts) en de rechter zijkant (links). We kijken hier ook op het kleine oreillon voor de toegang van de bunker. (Foto: Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)

Foto's Bouwdossier Woning - Stedebouw Wetteren - 1995

Dit zijn 3 foto's die terug te vinden waren in het bouwdossier voor de woning die nu voor de bunker is gebouwd en ook qua terrein de bunker mee bevat. De foto's zijn echter zeer duister en tonen vrij weinig van de bunker die achteraan het domein staat.

Een gelijkaardige 2e foto.

3e Foto met achteraan beperkt de bunker in het zicht.

Eigen prospecties sinds 2006 - tot op heden helaas zonder foto's van de binnenzijde.

Vanaf 2006 is ook deze bunker mij in het oog gesprongen. Het is en blijft wel nog altijd een moeilijke om vlot gefotografeerd te krijgen. We kijken hier achteraan op de woning met links achter de omheining de bunker.

2e gelijkaardige foto vanaf de Oude Gentweg.

Ook vanaf de Brusselsesteenweg, kan de bunker en de woning gezien worden (Google Streetview 2021)

De woning waar de bunker bijhoort op het Gemoedsveld nr 20.

Met een beetje geluk kan je tussen woning en een bijgebouwd tuinhuisje een beperkte blik opvangen van de voorzijde van de bunker. We kijken op het rechter schietgat.

Voorzijde van deze bunker. De bunker draagt nog vrij intact zijn assestenenmotief dat op het ruwe beton werd gecementeerd. De voorzijde draagt meerdere sporen van projectielinslagen.

Zeker aan het rechter schietgat is duidelijk een vrij zware inslag te zien.

Nog een blik op de voorzijde van de structuur. De bunker ligt op zijn kortste amper 3 meter voorbij de achtergevel van de woning.

Detail van het oreillon dat ooit een dak zou gehad hebben in Blauwe Boomse pannen. Je ziet nog mooi de afdrukken van de pannen in de mortel en betonresten.

Opnieuw een aantal inslagen van kogels op dit oreillon.

De linker zijwand. Deze bunker draagt naast de beide schietgaten, zoals door de band zeer weinig bunkers op grondgebied Kwatrecht, geen bijkomende valse ramen. Ook hier dus een kale vlakke wand.

Dezelfde zijwand met op de achtergrond de woning. Merk meteen op hoe kortbij de woning de bunker eigenlijk staat.

 
Vorige (A45)
Vorige (A45)
Volgende (AV13)